• ‍ اهمیت مهارت‌های دستورزی در کودکان
  • مهارتهای حرکتی کودکان
    • تقویت عضلات دست کودکان
      • رشد مهارتهای دستی برای کودکان
        • مهارت های حرکتی درشت
          • مهارت دست ورزی در کودکان
            • مهارتهای حرکتی ظریف
              • ​آموزش دست ورزی
                • ​تقویت مهارت دستورزی

در این مقاله با راهکارهایی برای تقویت مهارت های دست ورزی آشنا خواهید شد. تا پایان با ما همراه باشد.

---

برای تقویت مهارت‌های دستی تمرینات زیر پیشنهاد می‌شود:
- تمرین گرفتن اشیا با دست‌ها
- تمرین گرفتن اشیا و وسایل با آرنج‌ها
- تمرین گرفتن اشیا و ... به‌صورت استوانه‌ای با انگشتان (مانند موقعی که لیوان یا چکش را در دست می‌گیریم)
- تمرین گرفتی اشیا و ... به‌صورت کروی با دست‌ها (مثل موقعی که توپ کوچکی را با دست می‌گیریم)
- تمرین گرفتن قلابی اشیا و ... با دست (مانند موقعی که اشیا دسته دارو نایلون را با انگشتان دست به‌غیراز شست می‌گیریم )
- تمرین گرفتن نوک انگشتی (مانند موقعی که اشیا کوچک مانند سوزن و میخ و مهره و... را با دو انگشت‌ برمی‌داریم)
- تمرین گرفتن سه‌نقطه‌ای (این نوع گرفتن تماس انگشت شست با انگشت میانی و اشاره می‌باشد) و برای برداشتن اشیا کروی مانند مداد، تیله، مکعب‌های کوچک و ... استفاده می‌شود.
- تمرین گرفتن کناری اشیا و ...مانند موقعی که کلید را در داخل قفل می‌چرخانیم. یا ساعت را کوک می‌کنیم.
تمرین حمل کردن اشیا. اشیای ریزودرشت سبک و با اشکال مختلف در اختیار کودک قرار داده تا حمل کند و در مکان خاصی بگذارد.
- تمرین مهارت رها کردن. وسیله‌ای را که کودک برداشته باید بتواند در زمان مناسب و در مکان خاص آنرا رها کند. ابتدا از اشیا سبک و درشت شروع و سپس اشیا ریز و کمی سنگین را تمرین کند و بعداً می‌توان از وی خواست شیئی را بر روی شیئی دیگری (لوگوها) و ... قرار دهد.
- تمرین مهارت‌های دست‌کاری اشیا و وسایل
- تمرین مهارت چرخش اشیا
- تمرین مهارت‌های دودستی.
- تمرین مهارت‌های باز و بسته کردن زیپ، دکمه، پیچ و مهره، نخ کردن مهره‌ها، دست‌کاری و شمارش تسبیح و...
- تمرین مهارت‌های رشد مچ دست و بازو و شانه و کتف‌ها
- تمرینات نحوه صحیح در دست گرفتن مداد و خط‌خطی کردن‌های بی‌هدف و هدف‌دار
- حرکات مجزای دست 
ـ چرخش ساعد (از وضعیت رو به بالا به رو به پایین و برعکس) درحالی‌که بازو در کنار بدن قرار داشته و آرنج خم‌شده باشد. 
ـ حرکت مچ به بالا و پایین درحالی‌که ساعد روی میز قرارگرفته و دست از لبه میز آویزان است. 
ـ حرکت مچ به طرفین درحالی‌که ساعد و کف دست روی میز لیزی قرارگرفته‌اند. 
ـ حرکت چرخشی مچ درحالی‌که ساعد روی میز قرار دارد. 
ـ حرکت دور شدن و نزدیک شدن انگشتان به یکدیگر درحالی‌که ساعد و کف دست روی میز قرار دارد. 
ـ حرکت جمع شدن و باز شدن انگشتان با همدیگر (باز و بسته کردن مشت)

‍ اهمیت مهارت‌های دست ورزی در کودکان

کودکی که مهارت دست ورزی را نیاموخته با چه مشکلاتی روبرو می‌شود؟

کودکی که مهارت‌های دست ورزی قوی دارد، در سنین پیش‌دبستانی قادر به مداد گرفتن و آغاز تمرین نوشتن است اما کودکی که این مهارت را نیاموخته در سنین دبستان با  نارسا نویسی، درشت‌نویسی و بدخطی مواجه می‌شود. برخی والدین می‌گویند کودک علاقه‌ای به نقاشی ندارد درحالی‌که کودک مهارت‌های دست ورزی را به دست نیاورده است. لازم است والدین کنار کودک بنشینند و به نحوه مداد گرفتن او نظاره کنند و با تشویق کودک به مداد گیری مهارت دست ورزی را در او افزایش دهند و فعالیت‌های دست ورزی را با او انجام دهند.

خمیربازی
تفکیک کردن اجسام
گل بازی
نقاشی با دست 
جورچین
مچاله کردن کاغذ 
دوخت و دوز
مهره‌های رج شونده
و ...

نمونه‌هایی از بازی‌های دست ورز هستند  . 

به‌طورکلی، بچه‌هایی که بیشتر به اجسام اطراف خود دست می‌زنند، این مهارت را بهتر و بیشتر فرامی‌گیرند  که موفقیت‌های بزرگ‌سالی را در پی خواهد داشت. 

❗️پس ازجمله‌ی: دست نزن! کمتر استفاده کنید.
???? دست ورزی 

لغتنامه دهخدا: عمل دست ورز. پیشه داشتن کارها که با دست انجام پذیرد و با دست‌ساخته و مصنوع شود نه با ماشین. عمل صنعت دست. عمل صنعت یدی.

این اصطلاح، به‌نوعی مهارت در کودکان اطلاق می‌شود.

????اهمیت مهارت دست ورزی در چیست؟

در هر کودک با توجه به رشد و افزایش درک، ماه‌به‌ماه مهارت‌های مختلفی بروز می‌کند. یکی از این مهارت‌ها دست ورزی است که پایه بسیاری دیگر از مهارت‌ها مثل نقاشی کشیدن و نوشتن محسوب می‌شود و درواقع شامل به‌کارگیری عضلات ظریف سرانگشتان است.

????از کجا متوجه شویم این مهارت در فرزندمان شکل‌گرفته یا نه؟
 اولین نشانه‌های مهارت‌های دستی از قبل از یک‌سالگی و زمانی که کودک به سمت مادر دست دراز می‌کند، شروع می‌شود. با بالا رفتن سن، از یک‌سالگی به بعد، به شکل قاشق گرفتن در دست و قاشق را به سمت دهان بردن جلوه می‌کند. از 2 سالگی به بعد، مهارت‌ها ازنظر درکی شناختی هم افزایش پیدا می‌کند و کودک می‌تواند با دست جورچین‌های ابتدایی را بسازد یا اشکال را بلند کند و به کمک مادر داخل محل موردنظر بیندازد. قبل از 3 سالگی، کودک می‌تواند از گواش، آبرنگ و رنگ انگشتی استفاده کند و بعدازآن توانایی دست گرفتن ماژیک و مداد را دارد.

کودک در 4 سالگی باید قادر به کشیدن مربع و در 6 سالگی قادر به کشیدن مثلث باشد. از 3 سالگی به بعد کار با قیچی جزو مهارت‌هایی است که در کودکان شکل می‌گیرد و مهارت کار با چسب و چسباندن قطعات جداشده از کاغذ هم از مهارت‌هایی است که کودکان در این سن قادر به انجام آن هستند.

اگر کودکی این مهارت‌ها را نداشته باشد، تمرین‌هایی وجود دارد که به او کمک کند؟

 بله از مهارت‌هایی که به رشد دست ورزی کودک کمک می‌کند، استفاده از خمیر است. کودک از 3 سالگی به بعد باید کار با خمیر را آغاز کند. مچاله کردن کاغذ هم از این سن به بعد به افزایش مهارت‌های دستی کودک کمک می‌کند. باید به کودک فرصت داد از 3 سالگی به بعد دکمه‌های لباسش را باز کند و ببندد. هرچه مادر کودک را در این زمینه مستقل‌تر بار بیاورد، بهتراست. در حدود 5.5 تا 6 سالگی، کودک می‌تواند بند کفشش را ببندد. 

◀️پس در 5 سالگی مادر باید مهارت گره زدن را به کودک آموزش دهد. آموزش این کار را باید از گره بزرگ مثل روسری شروع کرد تا به بند کفش رسید و این کار به‌صرف وقت، صبر و حوصله نیاز دارد. البته بیشتر این مهارت‌ها در مهد آموزش داده می‌شود اما اگر کودکی به مهد نمی‌رود، باید مادر در خانه با او این مهارت‌ها را کار کند.

اما برخی کودکان در هماهنگ کردن دست و چشم و برخی در استفاده از عضلات ظریف نوک انگشتان ضعف دارند! برای رفع آنچه تمرین‌هایی را توصیه می‌کنید؟

مهارت دوختن و سوزن نخ کردن را باید از 5 سالگی به بعد با کودک کار کرد.
این کار برای هماهنگی چشم و دست بسیار مفید است. مهره نخ کردن در سنین پایین‌تر هم به کسب این مهارت کمک می‌کند. جدا کردن حبوبات از مهارت‌هایی است که به دست ورزی کودکان کمک می‌کند و در منزل قابل‌اجراست. مادر باید 2 شیشه آب‌معدنی کوچک را در اختیار کودک بگذارد و در یک سینی برنج و عدس را مخلوط کند و از کودک بخواهد عدس و برنج را جدا کند و در شیشه مخصوص خود بیندازد. این کار باعث می‌شود انگشتان ظریف دست کودک تقویت شود.